Patiënten met leverkanker en darmkanker welke is gemetastaseerd naar de lever kunnen worden behandeld met radio-embolisatie, een vorm van lokale inwendige bestraling via de bloedvaten. Het is een levensverlengde behandeling voor patiënten die niet meer geopereerd kunnen worden en niet meer reageren op chemotherapie, of vanwege bijwerkingen daarmee moeten stoppen.
Er worden bij radio-embolisatie minuscule radioactieve bolletjes (microsferen) met Yttrium-90 (⁹⁰Y) ingespoten. Via het bloed lopen deze bolletjes vast in het vaatbed rondom de tumor (embolisatie) en geven daar hun radioactiviteit af. De tumor wordt op deze wijze lokaal aangepakt.
Twee sessies
Op dit moment zijn twee sessies benodigd voor radio-embolisatie. Er moet namelijk van tevoren worden gecontroleerd of de radioactieve bolletjes bij de tumor terechtkomen en niet onbedoeld in andere organen. Daarvoor wordt eerst een katheter via de lies in de lever geplaatst en eventuele bloedvatvertakkingen naar andere organen worden gedicht met coils. Hiervoor wordt de C-boog gebruikt welke werkt met röntgenstraling om de anatomie in beeld te brengen (angiografie). Vervolgens worden testbolletjes toegediend in de leverslagader.
Via een Single Photon Emission Computed Tomography (SPECT)-scan op de nucleaire geneeskunde afdeling moet daarna worden gecontroleerd of bolletjes zich goed verspreiden. De patiënt moet naar deze andere afdeling vervoerd worden. Dat kost tijd en brengt ook risico’s met zich mee omdat de katheter verwijderd moet worden.
Als het resultaat positief is dan komt de patiënt 1 tot 3 weken later terug voor de daadwerkelijke radio-embolisatie. De behandeling die dag ziet er grotendeels hetzelfde uit, de katheter moet zo goed mogelijk worden herplaatst, alleen worden in plaatst van testbolletjes de radioactieve bolletjes met Yttrium-90 gebruikt. Ook nu wordt weer een SPECT-scan gemaakt.
Alles met hetzelfde apparaat
De hybride C-boog is ontwikkeld om bovenstaande stappen terug te brengen tot één procedure. Het apparaat maakt tegelijkertijd röntgenbeelden en de SPECT-scan; de anatomie van de patiënt en de bolletjes zijn beiden zichtbaar en de arts ziet meteen wat er gebeurt. De radio-embolisatie kan in één sessie plaatsvinden.
Om zowel röntgenbeelden als een SPECT-scan in beeld te krijgen is een nieuwe dubbellaags detector ontworpen en gepatenteerd. Deze is recent voor het eerst getest bij mensen en de gecombineerde beelden zagen eruit zoals van tevoren was bedacht.3
Recentelijk gestart onderzoek
12 patiënten met een levertumor of leveruitzaaiingen krijgen radio-embolisatie met de hybride C-boog. Met de resultaten kan het prototype worden doorontwikkeld en wordt de veiligheid verder in kaart gebracht. Uiteindelijk kan het apparaat dan bij patiënten worden gebruikt om radio-embolisatie in één procedure te kunnen uitvoeren.
Toekomst
De Jong ziet nog meer toepassingen voor het nieuwe apparaat: “Radiologen zouden de hybride C-boog ook kunnen gebruiken om heel precies een stukje weefsel of biopt weg te nemen voor diagnostiek. Ook kunnen chirurgen het apparaat gebruiken bij operaties waarin ze lymfeklieren verwijderen. Maar de mogelijkheden gaan wellicht verder dan de oncologie. Ook cardiologen zijn geïnteresseerd in onze innovatie, om doorbloeding van weefsel te meten na een dotterbehandeling.”
Met dank aan prof. dr. ir. Hugo de Jong, UMC Utrecht
Referenties
- Persbericht UMC Utrecht van 29 november 2021. Nieuwe C-boog kan kankerbehandeling versnellen. Verkregen via https://www.umcutrecht.nl/nieuws/nieuwe-c-boog-kan-kankerbehandeling-versnellen, op [29-12-2021]
- Nieuwe C-boog laat ook SPECT beelden zien. Afbeelding bij Persbericht UMC Utrecht van 29 november 2021. Nieuwe C-boog kan kankerbehandeling versnellen; https://www.umcutrecht.nl/nieuws/nieuwe-c-boog-kan-kankerbehandeling-versnellen [Afbeelding]
- Dietze MMA, Kunnen B, van der Velden S, Steenbergen JHL, Koppert WJC, Viergever MA, de Jong HWAM. Performance of a dual-layer scanner for hybrid SPECT/CBCT. Phys Med Biol. 2019; https://doi.org/10.1088/1361-6560/ab15f6
2 min
